Borcğala

Borcğala

Borcğala köken olarak Proto-Kartveli köklerle ilişkilidir. Borcğala’nın en eski örnekleri bugünkü Gürcistan coğrafyasında bulunmuştur (Kura-Aras kültürü).

Borcğala köken olarak Proto-Kartvel köklerle ilişkilidir. Borcğala’nın en eski örnekleri bugünkü Gürcistan coğrafyasında bulunmuştur (Kura-Aras kültürü). Bu keşifler M.Ö. IV. Bin yıla aittir. Mezopotamya’da da (Sümer) aynı döneme ait örnek bulunmuştur. 

M.Ö. III-II. Bin yıllara tarihlenen Borcğala örnekleri Trialeti kültüründe de vardır, Kolkheti kültürüne ait (M.Ö. II. Bin yılın ikinci yarısı ve I. Bin yılın ilk yarısı) örnekler de mevcuttur.

Borcğala Gürcistan coğrafyasında en eski çağlardan beri kutsal bir süsleme sayılıyordu. Borğala süsüne sürekli olarak eski Kartvel evlerinin balkonlarında, kapılarında, ahşap direklerde, iş ve savaş aletlerinde, kraliyet mühürlerinde (Mtskheta’da), binalarda, dini yapılarda ve kap kaçaklarda karşılaşıyoruz.

Bu sembol Hıristiyanlık mabetlerinde de kullanılmıştır (Svetiskhoveli, Bagrati, Martkopi Kilisesi vb.).

Bu sembol aynı şekilde Yafetik halkların ilk kutsal işareti idi. Bunu Girit adası ve Truva’daki arkeolojik kazılar sonucu ortaya çıkan örnekler kanıtlamaktadır. Daha sonra ise o bölgedeki Proto-Kartvel halkın yerine Hint-Avrupa kavimlerin gelişi ve Aryan ırkların doğuya yayılması onların da bu sembolü sahiplenmesine sebep oldu. 

Etimoloji

“Borcğala” Kartvel kökenli olup buna benzer bir kelime olan Megrelce’deki “Barçkhali” (göz kamaştırıcı) kelimesi ışık, parlaklık, parıltı anlamındadır.

Araştırmacılara göre borcği eski Gürcüce bir kelimedir ve “kök, temel” anlamındaki bu kelimeden daha sonra “burci” kelimesi türemiştir. “ğal” sözcüğü ise “kutsal (sağlam) meyve “hasat”, “çıkış”, “bereket” anlamındadır. Dolayısıyla Borcğala kelimelerin birleşimi olup - burci (borci) yani kök – aynı şekilde çıkış, “kutsal meyve”, bereket” anlamındadır. Kelimenin okunuşu “burci”den (borci)-kök, aynı şekilde kutsal kökten gelen “kutsal meyveden” gelmektedir.

Bazı araştırmacılar “Borcğal”ı farklı şekilde yorumlamaktadır: “Borc” Megrelce “zaman” anlamındadır, “ğal” (a) ise Megrelce götürmek, gitmek anlamındadır. Bu yorumla toplamda “Borcğal” zamanın geçmesi, zamanın akışı, sonsuzluk anlamına gelir. Dünya güneşin etrafında nasıl dönüyorsa zaman da öyle dönüyor, güneşin çevresindeki bu dönüş ile zaman bitip tükenmeden geçiyor. Sonsuzluğu temsil etmektedir.

Aynı zamanda geyik boynuzuna ve ağacın ince dallarına kıyasla zengin olan geniş dallarına “Borcğli” denmektedir. Geyik boynuzu eski çağlardan beri hayat ağacının sembolü olarak kabul ediliyor, yine ondaki değişim Kartvel mitolojisinde ölümsüzlüğün işareti idi.

Sembol

Borcğala’nın kendisi sonsuzluğu sembolize eder, bu yaşamın sonsuz döngüsüdür. O, güneş kültü ile ilişkilidir. Borcğala enerjiyi bir noktaya, merkeze konsantre eden kutsal bir çarktır. Merkezin çevresinde dönen ışınlar güneşin gökyüzündeki sürekli dönüşünü “dönüşün sonsuzluğunu” devrini, ölümsüzlüğü tanımlar.

Güneş “açıklığı” yani ortaya çıkma sürecini ifade eder… O hayat yayar, havayı oluşturur, yılın dört mevsimine ve gezegenlerin dönüşüne ahenk getirir, o galaksimizin denge merkezidir!

Kartvel Borcğala standardı 7 kenarlıdır (ancak sonraki dönemlerde 8, 9, 10 ve 13 kenarlılar da girmiştir). Efsaneye benzer şekilde tam olarak doğrulanmamış versiyon var ve bu tesadüfen olmamıştır: Kartvel kozmogonik dünyasında bir başlangıç noktası vardı: “ışık değil, daha çok ışığın barınağı”. Tanrının meskeni olan bu mistik barınağı 7 aydınlatıcı sembolik olarak ifade ediyordu.

Mtvare (diğer adı kamar) – Ay
Cuma (diğer adları ermi ve otardi) – Merkür
Mtiebi (diğer adı tsitskris varskvlavi) – Venüs
Marihki (diğer adları arian, takha) – Mars
Dia (diğer adı muştari) – Jüpüter
Zuali – Satürn
Helio (diğer adı ardi) - Güneş

Birleşik Gürcistan’ın ve Kartvel halkının resmi ve gayrı resmi sembolü her zaman Borcğala idi.

Bugün için ise Borcğala Kartvel sembolleri arasında aktif olarak kullanılmaktadır. Bizim Ragbi Milli Takımımızın sembolünün Borcğala olduğunu ve yine milli takımın kendisine “Borcğalosnebi” dendiğini de belirtmek gerekir.

Kaynak:

http://leliblog.weebly.com/6/post/2013/08/5.html

ბორჯღალოს ისტორია
08/07/2013

P.S.
Borcğala Gürcistan Ragbi Milli Takımı logosu dışında Gürcistan para biriminde de kullanılmaktadır.